İzmir depremin de "eski hale getirme" kapsamında kabul edilen mücbir sebeplerden biri olduğunun tüm meslektaşlar tarafından bilindiği ifade edilen HSK Başkanvekili Mehmet Yılmaz imzalı "İzmir Depremi Kapsamında Ek Tedbirler" başlıklı yazıda, şu bilgilendirme yapıldı:
30.10.2020 günü meydana gelen İzmir depremi ve müteakip artçı sarsıntıların yol açtığı can kayıpları ve yaralanmalar ile maddi hasarların millet olarak hepimizi derin üzüntüye sevk ettiği, milli birlik ve beraberlik duyguları içerisinde Devletin tüm olanaklarının seferber edilerek başta kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere, sivil toplum kuruluşları ve bölge halkının yoğun uğraş ve gayretleriyle enkaz altındaki vatandaşlarımızın kurtarılması, hasarlı binaların tespiti, vatandaşların iaşe ve barınma sorunlarının çözüme kavuşturulması suretiyle felaketin etkilerinin giderilmesi, bölge halkının yaralarının sarılması çalışmalarının büyük hızla devam etmekte olduğu, tarihsel süreç içerisinde tüm zorlukları kenetlenerek ve büyük fedakârlıklar göstererek aşan aziz milletimizin, yaşanan bu felaketi de karşılıklı anlayış, sevgi, hoşgörü ve yardımlaşma iklimi içerisinde aşacağı belirtilerek, deprem nedeniyle İzmir ve bazı mülhakat adliyelerinde meydana gelen küçük çaplı maddi hasarlar, hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile adliye personeli ve yine yargının kurucu unsurlarından birisi olarak savunma mesleğini icra eden avukatların ikamet ve işyerinde meydana gelen maddi hasarlar, yakınlarının can kayıpları nedeniyle İzmir ve mülhakat adliyelerine münhasır olmak üzere 15 gün süreyle alınan tavsiye mahiyetindeki tedbirler Komisyon ve Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla 01.11.2020 tarihinde teşkilata duyurulmuştur.
Bilindiği üzere, hukuk yargılamalarında, Kanunda belirtilen veya hâkimin kesin olarak belirlediği süre içerisinde yapılması öngörülen işlemin yapılmaması durumunda ilgili işlemin bağlı olduğu hak düşmekte, ancak elde olmayan sebeplerle işlemi gerçekleştiremeyen kişilerin mağduriyetini gidermek amacıyla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 95 ve devamı maddelerinde düzenlenen “eski hale getirme” yoluna başvurulabilmektedir. Söz konusu müessese, icra mahkemelerinde görülen şikâyet veya hukuk yargılamalarında da uygulanabilmekte, ayrıca doğal afet hallerinde 2004 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca, ilamsız takibe has olmak üzere “gecikmiş itiraz” kurumundan yararlanılabilmektedir. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 40 ve devamı maddelerinde de, Kanunla belirlenen bir süreyi kendi kusuru olmaksızın geçiren kişinin bu sebeple kaybettiği hakkını yeniden kazanmasını sağlama amacına yönelik olarak “eski hâle getirme” düzenlemesine yer verilmiştir.
Eski hâle getirme dilekçesinin, engelin kalkmasından itibaren yedi gün içinde, süreye uyulduğunda usule ilişkin işlemleri yapacak olan mahkemeye verileceği, dilekçe sahibinin, sürenin geçmesinde kusuru olmadığına ilişkin olguları, varsa belgelerini de ekleyerek açıklayacağı, dilekçe verildiği anda usule ilişkin yapılamayan işlemlerin de yerine getirileceği, deprem afetinin de eski hâle getirme kapsamında kabul edilen mücbir sebeplerden biri olduğu tüm meslektaşlarımızca bilinen hususlardır.
Tüm Milletimizi derinden yaralayan deprem felaketi sebebiyle İzmir merkez ve mülhakat adliyelerinde sürdürülmekte olan adli iş ve işlemlerde, yine İzmir Barosuna kayıtlı olarak görev yapan avukatlar ile İzmir merkez ve ilçelerinde ikamet eden vatandaşlarımızın ülke genelindeki adli iş ve işlemlerinde mağduriyete sebebiyet verilmemesi ve hak kayıplarının yaşanmaması adına, anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde eski hale getirme konulu talep ve mazeretlerin yaşanan depremin yarattığı sonuçlarla birlikte hassasiyet içerisinde değerlendirilmesi hususları hatırlatılarak, Keyfiyetin tavsiye mahiyetinde tüm Komisyon başkanlıkları ve Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla hâkim ve Cumhuriyet savcılarına duyurulmasını rica ederim.
