Panel, saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın ardından Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (SAÜ TÜRKMER) Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Suat Kol’un açılış konuşmasıyla başladı. Merkezi 2017 yılında Resmî Gazete’de çıkan kararla Sakarya Üniversitesi’nde kurduklarını belirten Kol, SAÜ TÜRKMER olarak birçok bilimsel etkinlik ve konferans düzenlediklerini ayrıca Türk Akademi isimli bir dergi de çıkardıklarından bahsetti. Doç Dr. Kol’un konuşmasının ardından Doğu Türkistan’da yaşananlar hakkında bilgi sahibi olmak için sinevizyon gösterisi gerçekleşti.
Panelin konuşmacısı, yöneticisi, SAÜ Siyasal Bilgiler ve Kamu Yönetimi Öğretim Üyesi aynı zamanda SAÜ TÜRKMER müdürlüğünü yapan Prof. Dr. Köksal Şahin, “Bilimsel organizasyonlarda çok konuşulan ve kamuoyunda önemli bir yer tutması gereken Doğu Türkistan meselesini konuşmak ve anlamak için burada bir araya geldik” diye konuştu. Çin’in kamp geleneğinin geçmişte ve günümüzde Doğu Türkistan ve Uygur Türklerine karşı kullanmaya devam ettiğini belirtti. “Doğu
Türkistan olayı uluslararası insan hakları kuruluşlarında çok gündeme gelmiyor” diyen Şahin, bu konunun konuşulması gerektiğine tekrar vurgu yaptı.
Gazi Ünivesitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde Müdür yardımcısı Prof. Dr. Bülent Akbaba, tarihsel süreç başlığı altından Uygurların tarihçesinden bahsetti. Türk tarihinin anlatımında eksikler olduğundan, Türk tarihini anlayarak okunması ve Türk tarihinin yazılmasından çekinilmemesi gerektiğine dikkat çekti.
Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi aynı zamanda Gazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Bülent Aksoy, Doğu Türkistan’da yaşanan olayları jeopolitik açıdan ele aldı. Doğu Türkistan’ın Türklerin kadim yurdu olduğuna önemle değinin Aksoy, Doğu Türkistan’ın Türkiye’de Sincan Uygur Özerk Bölgesi olarak adlandırılmasından üzüntü duyduğunu, Sincan’ın Çince’de ‘yeni kazanılmış toprak’ anlamına geldiğini ve Türk vatandaşının bu ismi kullanmamakta hassas davranması gerektiğini belirtti. Aksoy, Doğu Türkistan’ın jeopolitik açıdan tarihsel öneminin, İpek Yolu’nun ulaşım merkezi, Doğu ve Batı’nın kültürel buluşması, büyük güçlerin mücadele sahası olmasına değindi.
Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Sezercan Bektaş, “Birleşmiş Milletler şartıyla insan hakları uluslararası hukukun konusudur. Doğu Türkistan sorunun uluslararası hukukun konusunu olduğunu görüyoruz. Çin, bu insan haklarına ilişkin anlaşmalarına taraf olmuştur fakat Çin uluslararası komite denetimlere kendini kapatarak bu haklarda kendini muaf tutmuştur. Çin’in Sincan bölgesinde yaptığı engellerin insan haklarına aykırı olduğu rapor edilmiştir fakat bazı ülkelerin ret oyuyla rapor değerlendirilmemiştir” dedi.
Panele, Sakarya Barosu Başkanı Av. İlknur Ebiz Yıldız, SAÜ Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Özer Köseoğlu ve Prof. Dr. Emrah Doğan, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Soru cevap bölümünün ardından panel sona erdi.