12 Eylül darbesinin Türkiye’ye yeni faturası

İzmir’de 12 Eylül 1980 darbesinde göreve gelen askeri yetkililer tarafından tapuları verilmeyen ve verilenlere de imar verilmeyen ‘arsa mağduru’ olarak bilinen vatandaşlardan yaklaşık bin kişi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) açtıkları davayı kazandı. AİHM’in kararına göre bin kadar mağdura en az 200’er bin TL ödenecek. Yani AİHM Türkiye’yi yaklaşık 200 milyon TL tazminat ödemeye mahkum etti.
12 Eylül 1980’de Kenan Evren öncülüğünde yapılan darbenin üzerinden tam 36 yıl geçmesine rağmen, Türkiye’ye yeni faturalar çıkmaya devam ediyor. 1969 yılında yaklaşık 5 bin kişi, yapılacağı söylenen sosyal konutlar için İzmir’in Balçova ilçesinde bulunan hazine arazilerini parasını ödeyerek satın aldı. O dönem bürokrasinin yavaşlığıyla henüz bin 200 kadarının tapusu verilmişti ki 12 Eylül 1980 askeri darbesi yapıldı. Bu dönemde tapusunu alamayan yaklaşık 3 bin 800 kişi için mağduriyet dönemi başladı.
Kamuoyunda “Balçova arsa mağdurları” olarak bilinen ve Balçova Arsa Mağdurları İnsani Dayanışma Derneği (BAMİD) çatısı altında birleşerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) müracaat eden mağdurların yüzünü güldüren karar, 12 Temmuz 2016’da çıktı.
Söz konusu olayda üç tür mağdur olduğunu söyleyen BAMİD Avukatı Mustafa Kemal Turan, bunları şu şekilde sıraladı, “Tapusunu alıp Karayolları’ndan kamulaştırma bedelini alan ama ecri misil bedelini alamayanlar, tapusunu ve imar haklarını ve ecri misil bedelini alamayanlar ile tapusunu alıp, imar hakkını ve ecri misil bedelini alamayanlar.”
AİHM’in, ilk etapta tapusunu alıp ayrıca Karayolları tarafından kamulaştırma bedelini alan ancak kamulaştırma tarihine kadar uğradığı hak kaybı açısından ecri misil bedeli alamayan bin kadar mağdur için karar verdiğini açıklayan Avukat Mustafa Kemal Turan, “AİHM, 2005 yılında başvurusunu yaptığımız birinci grup için 12 Temmuz 2016 tarihinde ilk kararını verdi. Bu karara göre birinci grup mağdurlar taşınmazın bedelini kamulaştırma bedeli olarak almış oldukları için bunun haricindeki hak kayıpları için sunulan deklarasyonun kabulü için taraflara 6 Eylül’e kadar süre verdi” dedi.
Her üç grup mağdur için de AİHM’in konu hakkında verdiği tazminatların alınmasından sonra öncelikle 1980 Askeri Darbe Yönetimi olmak üzere kusuru olan tüm sorumlulara rücu davası açılacağını açıklayan Turan, “İlk gruptaki mağdurlarımız, o dönem 200’er bin TL kamulaştırma bedeli almıştı. Şimdi aldıkları bedel kadar ecri misil alacaklar. AİHM bunu kabul etti” dedi.
(İHA)